Μετά από αρκετά χρόνια έγινε νεα προσπάθεια για απελευθέρωση στις 14 Ιανουαρίου 1854, ο Δημήτρης Σκαλτσογιαννης διορισμένος χωροφύλακας της περιοχής Άρτας από τους Τούρκους έκανε επανάσταση, γνωστή με το όνομα "η επανάσταση των χριστιανών". Μαζί του έσπευσαν αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού, αφού παραιτήθηκαν από τις τάξεις του. Ο Δ.Καραισκακης (γιος του αγωνιστη του ΄21 Γ.Καραισκακη), ο Ν.ζερβας, ο Δ.Γριβας κ.α. Μαζι τους εφτασε και ο Θ.Γριβας απο την Ακαρνανια με 1500 ανδρες.
Οπως αναφερει ο καθηγητης ιστοριας του Πανεπιστημιου της Θεσσαλονικης Αποστ.Βακαλοπουλος "ξεκινησε απο το Λουρο ο στραταρχης Ηπειρου-Ακαρνανιας-Αλβανιας εναντια στην Οθωμανικη Αυτοκρατορια και του σουλτανου της Αβδουλ Χαμιτ Β΄ του επιλεγομενου Ερυθρου Σουλτανου".Οι επαναστατες κατελαβαν σε λιγες μερες ολη την περιοχη της Λαμαρης και της Αρτας μεχρι την περιοχη της Καρβασαρα(Αμφιλοχια).Εγκατασταθηκαν στην πολη της Αρτας.Την κατασταση που επικρατει την αναφερει ο Κιτσιος Τζαβελας σε επιστολη του που αρχιζει ως εξης.."Εν Λουρω τη 27 Φεβρουαριου 1854...".
Τοτε οι Τουρκοι με πολλες δυναμεις,απο τα Γιαννενα και την Τσαμουρια,κινηθηκαν εναντιον τους και πολιορκησαν την πολη της Αρτας.Ομως μερικοι απο τους Αρβανιτες Τσαμηδες δεν προλαβαν να φτασουν στην πολιορκια της Αρτας διοτι οι κατοικοι της Λαμαρης εξεγερθηκαν και τους εμποδισαν δυο φορες.Στην πρωτη αναφερεται οτι,σωμα 100 Τσαμηδων που ερχοταν απο Παραμυθια καταδιωχθηκαν απο επανανστατες που κλειστηκαν στους τρεις πυργους στο Λουρο.Εκει εφτασε ο Κασκαρης με 150 ανδρες και τους πολιορκησε.Εκαψε τοτε ενα πυργο με τους 40 Τσαμηδες που ηταν μεσα και οι υπολοιποι τραπηκαν σε φυγη.Στη δευτερη στα στενα της Σκαλας (Αγια Παρασκευη) οπου οι δικοι μας συνελαβαν αρκετους.Οι Τουρκοι αντιδρουν σε αυτες τις ηττες με αποτροπαια εγκληματα σε βαρος χριστιανων της Τσαμουριας με την ενθαρρυνση του Αγγλου αρμοστη της Κερκυρας.
Οι Τουρκοι ενισχυονται με πολλα στρατευματα και τελικα καταστελλουν την επανασταση,με αποκορυφωμα την μαχη στο Πετα και την πυρποληση 100 χωριων της Ηπειρου.
Ιδιαιτερο μενος εδειξαν στο χωριο μας.Το λεηλατησαν,δολοφονησανε πολλους κατοικους και τελικα το καψανε.Για πολλα χρονια δεν ανφερεται καν,ετσι συμπεραινουμε οτι αρκετοι του κατοικοι ειτε δολοφονηθηκαν ειτε το εγκατεληψαν προς αλλα βορινα χωρια.
Αργοτερα εγινε νεα προσπαθεια καθως φουντωναν τα κινηματα,με καταληξη την απελευθερωση της Αρτας που εγινε το 1881.Σε αυτη συμμετειχαν συγχωριανοι μας ενεργα,στο πλευρο του Θεοδ.Γριβα γιου του Δρακου Γριβα Στραταρχη Ηπειρου απο το 1854.Αλλα και αυτη τη φορα η καταληξη ηταν το καψιμο του χωριου μας της Στεφανης και της Καμαρινας.Ηταν τοση η επιθυμια των κατοικων της περιοχης για ανεξαρτησια απο τον Τουρκικο ζυγο και λυτρωση απο τα βασανα που υπεστησαν,ειδικα οι περηφανοι κατοικοι του Λουρου,ωστε αυτο αποτελεσε θεμα συζητησης σε ολη την Ελλαδα.Χαρακτηρηστικο αυτου ειναι το ποιημα που απαγγειλε ο νεαρος τοτε Ηπειρωτης ποιητης Χ.Χρηστοβασιλης στο ναο των Τρικαλων στις 22 Απριλιου 1881,κατα την δοξολογια που εγινε στην εισοδο του Ελληνικου στρατου υπο τον αξιωματικο Σκαρλατο Σουτσο για την παραλαβη της πολης αυτης,μετα την επιδικαση της Θεσσαλιας και της Αρτας απο το συνεδριο του Βερολινου στην Ελλαδα.Το ποιημα αυτο σε Ηπειρωτικη δημοτικη γλωσσα εκδοθηκε σε φυλλαδιο αργοτερα και επιγραφεται:"Στα αδελφια μας" ποιημα Χ.Χριστοβασιλη,Σουλιωτου.Τρικαλα 21 Αυγουστου 1881.
<<Αδελφια καλως ηρθατε Αδελφια αγαπημενα
Με το σταυρο στο Φλαμπουρο με τα σπαθια ζωσμενα
Σας επονεσαμε πολυ καρτερει και καρτερει
Ξαρματωμενοι και γυμνοι στο τουρκικο το χερι
Πο΄της σκλαβιας το βογγητο πο τα στεναγματα μας
Εστραβωσαν τα ματια μας τηρωντας και τηρωντας
Το δρομο να μας ερθετε σαν αετοι πετωντας
Να φερετε την λευτερια την νεκρανασταση μας
Και να ησυχαση αδουλευτο το μαυρο το κορμι μας...
Αδελφια λεοντοκαρδα ολιγο αναπαυθειτε
Μεσα εδω στον τοπο μας μα μη ξαμαρτωθειτε
Τ΄εχομε δρομο γρηγορα..κοιτατε τη ανταρα
Σηκωνεται στην Ηπειρο,στο Λουρο,στη Χειμαρα
Εχομε αδελφια μεσα εκει αδερφια αδικημενα
Κι αναστεναζουνε πικρα που μειναν σκαλβωμενα
Συνταζονται δε δεχονται να ειναι ακομα δουλοι
Κι ο Τουρκος να τους καθεται στα Γιαννινα στο Σουλι>>.
Μετα την απελευθερωση λοιπον της Αρτας οι Τουρκικες αρχες αναγκαστηκαν να εγκαταλειψουν την Αρτα και εκτισαν νοτια απο το χωριο της Φιλιππιαδας,των 50 οικογενειων,πολη με σχεδια Γερμανου μηχανικου.Εκει μεταφερθηκαν ολες οι αρχες οι μπεηδες της Αρτας και οι μουσουλμανοι κατοικοι της γυρω περιοχης και διοικουσαν απο εκει ολο το νομο μας.
Η νεα πολη αρχικα επειδη ηταν διπλα στον ποταμο Λουρο ονομαστηκε "Νεος Λουρος ή Νεα Αρτα" και κατοπιν Νεα Φιλιππιαδα που ειναι και το σημερινο της ονομα.Πιθανον η ονομασια "Νεος Λουρος"να δοθηκε και για το λογο οτι το χωριο μας ειχε σχεδον ερημωθει μετα τον πολεμο του 1854.Σιγουρα ομως στο χωριο μας,μετα απο αυτα τα γεγονοτα,ηρθαν νεοι κατοικοι που προερχονταν απο αλλες περιοχες της Ηπειρου και της Αιτωλοακαρνανιας οπως γνωριζουμε απο τις αφηγησεις αρκετων σημερινων οικογενειων.
Το 1897 οι Ελληνες της περιοχης επαναστατουν παλι κατα των Τουρκων και ζητουν την βοηθεια του Ελληνικου στρατου απο την Αρτα.Ακολουθουν ισχυρες μαχες.Τελικα οι Τουρκοι εκαμψαν το τμημα του Ελληνικου στρατου και τους περηφανους Ελληνες της περιοχης μας.Η τελευταια μαχη στο Ζαλογγο ηταν το αποκορυφωμα.Η μαχη οπως μας εξιστορει ο Πυρρος Σταρας και ο Αν.Γεωργαντζης εγινε 24 Απριλιου 1897 στο Ζαλογγο με πρωταγωνιστικο ρολο των χωριων Καμαρινας,Λουρου και Καντζα,οπως αναφερει και το τραγουδι:
<<Δε φταις εσυ μωρ Πρεβεζα μητε και εσυ Φιλιππιαδα
μον φταιει ο Λουρος κι ο Καντζας και η δολια η Καμαρινα
οπ'επιασε τον πολεμο με τον Σουλταν Χαμητι
μες την κορφη στο Ζαλογγο ψηλα στον ΑηΤαξιαρχην
πεφτουν τουφεκια σαν βροχη μαρτινια σαν χαλαζι
ο Κωστα Τζωρτζης πολεμαει με 7000 Τουρκους
και ετερον αδομενον με τον αυτον περιπου σκοπον
τα εχεις καημενε κορακα και σκουζεις και φωναζεις
μηνα διψας για αιματα για ανθρωπινα κεφαλια
εβγα ψηλα στο Ζαλογγο ψηλα στον ΑηΤαξιαρχη
να βρεις κορμακια σοριαστα κορμια χωριε κεφαλια>>.
Την Κυριακη των Βαιων αρχες Απριλη του 1897 οι Τουρκοι χτυπησαν ενα Ελληνικο εμποριο καραβι στο Ιονιο εξω απο την Πρεβεζα.Οι Ελληνες απο το ακτιο (τοτε λεγονταν Πουντα)χτυπησαν με κανονια τους Τουρκους στην Πρεβεζα,ως αντιποινα και οι Τουρκοι ανταπεδωσαν.Ετσι αναψε ο πολεμος,στο νοτιο μερος του νομου μας.
Παραλληλα,ο οπλαρχηγος του Λουρου Στρατος Μανικας,μαζι με αλλους συγχωριανους και κατοικους των γυρω χωριων πηγε στο λευρο του Ελληνικου στρατου της Αρτας.εκεινη την εποχη και μεχρι το 1912 τα συνορα της Ελληνικης επικρατειας ηταν μεχρι το θρυλικο γεφυρι της Αρτας.Απο εκει λοιπον,οι δικοι μας πηραν οπλα και στο Κοζυλι συγκρουστηκαν με σωμα πολλων Τουρκων.Υποχωρησαν ομως και συγκρουστηκαν την ημερα του αγιου Γεωργιου αναμεσα στο Λουρο και στον Καντζα.Η μαχη κρατησε μια ολοκληρη μερα,σκοτωθηκαν αρκετοι και απο τις δυο πλευρες,μεταξυ αυτων και ο συγχωριανος μας Κωστας Φουσεκης.
Ομως οι Τουρκοι ηταν παρα πολλοι οι επαναστατες να καμφθουν.Μερικοι υποχωρωντας ενωθηκαν με αλλους κατοικους των ορεινων χωριων της περιοχης και ανασυνταχθηκαν στην Καμαρινα.Οι Τουρκοι με ενισχυσεις επιτεθηκαν σε αυτους και μετα απο μεγαλη μαχη στο ψηλοτερο μερος του βουνου(ΑηΤαξιαρχη Ζαλογγου)με πολλους νεκρους απο τις δυο πλευρες παλι οι Τουρκοι νικησαν και αρχισαν να καινε και να λεηλατουν την περιοχη μας.
Απο το Ιμαμ Τσαους οι Τουρκικες δυναμεις ηρθαν στο Λουρο και μετα στο Παλαιοφορο,τα δυο αυτα χωρια αν και ειχαν αναμιχθει ενεργως στον απελευθερωτικο αγωνα εν τουτοις την γλιτωσαν φθηνα επειδη ηταν ιδιοκτησια του Χουσειν Πασα της Πρεβεζης.
Τον Οκτωβριο του 1912 ο Ελληνικος στρατος απο την Αρτα οπου εδρευε το στρατηγειο με διοικητη τον Αντιστρατηγο Κ.Σαπουντζακη φτανει στο χωριο μας.Ο Ελληνικος στρατος αριθμουσε 8 ταγματα πεζικου και ευζωνων μια ιλη ιππικου και 24 πυροβολα δηλαδη περιπου την δυναμη μιας μεραρχιας.αργοτερα ενισχυθηκε με τρια ταγματα Κρητες και την Λεγεωνα Γαριβαλδινων ητοι 10.000-13000 ανδρες περιπου.Ολη αυτη η δυναμη σταθμευσε στο χωριο μας στις 16 του ιδιου μηνα χωρις αντισταση και αρχισαν να καταστρωνουν τα σχεδια για την απελευθερωση της Πρεβεζας.Επομενως το χωριο μας απελευθερωθηκε απο τον Τουρκικο ζυγο των 400 ετων την Τριτη 16 Οκτωβριου του 1912 στις 8 το πρωι.
Απόσπασμα απο το βιβλίο "Οδοιπορικό στο χρόνο" του Κωνσταντίνου Θ. Ζάκα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ πληκτρολογήστε το σχόλιό σας