έστειλαν συλλογικά τελεσίγραφο στην Τουρκία με το οποίο ζητούσαν την διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων τους, που ζούσαν στο έδαφός της.
Η Τουρκία όπως ήταν φυσικό απέρριψε το τελεσίγραφο αυτό, που έμεινε στην ιστορία γνωστό ως Διακοίνωση των Τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν υπήρξαν ραγδαίες.
Ο πόλεμος κηρύχθηκε επίσημα στις 9 Οκτωβρίου του 1912, ακριβώς ημερομηνία που εξέπνεε το τελεσίγραφο, έμεινε στην ιστορία ως Α' Βαλκανικός Πόλεμος. Σκοπός του πολέμου αυτού, ήταν η απελευθέρωση των σκλαβωμένων Ελλήνων της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θράκης, των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης. Τότε τα σύνορα της Ελλάδος ήταν στην Ήπειρο στον ποταμό Άραχθο και από εκεί μέσω των Καλαρρυτών έφθαναν στην Καλαμπάκα. (1)
Πλην όμως οι επιστρατεύσεις στις σύμμαχες Χώρες ξεκίνησαν πέντε ημέρες πριν. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1912 ο Βενιζέλος, ως Υπουργός Στρατιωτικών διόρισε τον αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη, αρχηγό του Στρατού Ηπείρου. Ο Ελληνικός στρατός αριθμούσε οκτώ τάγματα πεζικού και ευζώνων (με τους ταγματάρχες Σπηλιάδη και Δούλη που ήταν επικεφαλής των μάχιμων στρατιωτικών τμημάτων, μία ίλη ιππικού και εικοσιτέσσερα πυροβόλα (υπό τον υπίλαρχο – μετέπειτα στρατηγό-βουλευτή Πρέβεζας Θ.Χαβίνη), δηλαδή τη δύναμη περίπου μίας μεραρχίας (αριθμούσε 282 αξιωματικούς και 7.915 οπλίτες).
Αργότερα ενισχύθηκε με τρία τάγματα Κρήτες αρχηγός του σώματος των Κρητών ήταν ο οπλαρχηγός Μάνος. και τη λεγεώνα του Γαριβαλδινών ήτοι 10.000-13.000 άνδρες περίπου. Προς υποστήριξη των χερσαίων επιχειρήσεων υπήρχε η μοίρας του Αμβρακικού, διοικητής της ήταν ο πλοίαρχος Ιωάννης Δαμιανός, (Ε.Αυδίκος). Σύμφωνα με τον στρατηγό Eydoux, αρχηγό της Εν Ελλάδι Γαλλικής Στρατιωτικής Εκπαιδευτικής Αποστολής, η Στρατιά της αποτελείτο από ευζώνους, ένα εφεδρικό σύνταγμα, ένα σύνταγμα Κρητών και δύο λόχους εντοπίων Ηπείρου έναντι 20.000 Τούρκων.
Τη νύχτα της 11ης προς 12η Οκτωβρίου τμήματα του Ελληνικού Στρατού πέρασαν τον Άραχθο (το ιστορυκό γεφύρι) και κατέλαβαν αμαχητί τη Φιλιππιάδα η οποία είχε εκκενωθεί από τον τουρκικό στρατό κατόπιν διαταγής του Εσάτ πασά, ο οποίος αγνοούσε την πραγματική δύναμη του ελληνικού στρατού, το Ελευθεροχώρι, τη γέφυρα της Παντάνασσας και τη Στρεβίνα,(14 Οκτωβρίου). Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να διακοπεί η επικοινωνία του Τουρκικού Στρατού της Πρέβεζας με το στρατό της υπόλοιπης Ηπείρου και να αφεθεί το πεδίο ελεύθερο για να δράσει ο Ελληνικός Στρατός εναντίον της Πρέβεζας. (2)
Στις 16 το πρωί από την Γέφυρα Καλογήρου ξεκινά η εμπροσθοφυλακή για την Πρέβεζα. Περνά τα στενά του Καντζά και την 8η πρωινή καταλαμβάνει το χωριό μας χωρίς αντίσταση, διότι οι Τούρκοι το είχαν εγκαταλείψει μετακινώντας τις όλες τις δυνάμεις τους προς ενίσχυση της πόλης της Πρέβεζας.
Τα τμήματα σταθμεύουν στην Ν.Δ. (παρυφή) άκρη του χωριού μας και ανασυγκροτούνται. Μετά από τρεις ημέρες τα τμήματα μετακινούνται σε θέσεις κοντά στην πόλη της Πρέβεζας, περνάνε το Τουρκικό φυλάκιο Φλάμπουρων, το οποίο καταλαμβάνουν εύκολα, και στις 20 Οκτωβρίου στις 07.50 εκδηλώνουν την επίθεση. (3)
Επομένως το χωριό μας απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό των 400 και πλέον ετών, την Τρίτη στις 16 Οκτώβρη του 1912, 8 το πρωί.
"Έκθεσις της δράσεως του 3ου τάγματος του 15ου εφεδρικού πεζικού συντάγματος κατά την μάχην της Νικοπόλεως την 20ην Οκτωβρίου 1912.
….Την 6ην πρωινήν της επόμενης μέρας, (άρα 16 Οκτ 1912μ.χ), ήλθε εις γέφυρα Λούρου Καλογήρου και ο ταγματάρχης κ.Σπηλιάδης. Ούτος, οι υπό την διοικησίν μου (ταγματάρχη Δ.Δούλη) λόχοι και το πυροβολικόν εν τάξει πορείας εγγύς του εχθρού εβαδίσαμεν προς το χωρίον Λούρος, όπου εφθάσαμεν μετά δίωρον περίπου πορείαν και κατηυλίσθημεν καταλαμβάνοντες την Ν.Δ. παρυφήν του χωρίου Λούρου προς την έξοδό αυτού, εκεί ετοποθέτησα προφυλακάς τον έναν λόχον, οι λοιποί κατηυλίσθησαν. Ο ουλαμός του πυροβολικού μετά στηρίγματος του έμεινε πρό της εισόδου του χωρίου τούτου. Την πρωίαν της 17ης η διμοιρία του 11ου λόχου ήτις ηκολούθησε το πυροβολικόν ως στήριγμα αυτού, ανεχώρησε κατόπιν διαταγής του διοικητού….
Την 3ην πρωίαν της 19ης του αυτού μηνός ήλθον εις Λούρον και οι λόχοι 11ος και 12ος του ταγματός μου και δύο πεδιναί πυροβολαρχίαι, του ουλαμού ορειβατικού πυροβολικού επιστρέψαντος."
Την ημέραν ταύτην εξεδόθη η εξής διαταγή:
«Διαταγή του αρχηγού του μικτού αποσπάσματος προς το μικτό απόσπασμα Πρεβέζης :
Α. Σήμερον 3ην και ½ ώραν μετά μεσημβρίαν ακριβώς θέλει αναχωρίσει διευθυνόμενον προς Πρέβεζαν, εν τάξει πορείας, το 3ον τάγμα του 15ου συντάγματος πεζικού μετά των εις αυτό προσκεκολλημένων 7ου λόχου του αυτού συντάγματος και του ουλαμού των εμπέδων και των εθνοφρουρών. Η δύναμις αύτη θέλει διανυκτερεύσει λαμβάνουσα τα’αναγκαία μέτρα ασφαλείας εις την έμπροσθεν και νοτίως της μονής των αγίων Αποστόλων λοφοσειράν, εις απόστασιν από της άνω μονής 2 χιλιομέτρων περίπου και παρά την κυρίαν αμαξιτήν οδόν. ………...………
Ζ. Η συζυγαρχία των πυρομαχικών θέλει αναχωρίσει εντεύθεν την 5ην πρωινήν ώραν θέλει δε σταματίσει παρά την κύριαν οδόν Πρεβέζης εις το μέσον της από χωρίου Φλάμπουρα μέχρις αγίων Αποστόλων αποστάσεως ήτοι περί το 11ον περίπου χιλιόμετρον από το χωρίον Λούρος.
Η. Η εφοδιοπομπή θέλει περαμείνει μέχρις νεωτέρας διαταγής παρά την μονήν των αγίων Αποστόλων και όπισθεν του ιππικού.
Εν χωρίω Λούρω τη 19η Οκτωβρίου 1912.
Ο αρχηγός του μικτού αποσπάσματος.
Παν.Σπηλιάδης »
Οι Τούρκοι στρατιώτες στη Νικόπολη προέβαλαν πέισμονα άμυνα, αλλά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους, και καταδιωκόμενοι από τμήμα Κρητών και Ηπειρωτών εθελοντών, να υποχωρήσουν προς την Πρέβεζα. Η κατά τις απογευματινές ώρες εκτελεσθείσα βολή του πυροβολικού κατά του φρουρίου επηρέασε τους κατοίκους της πόλης και οι πρόξενοι της Αγγλίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας ζήτησαν από τον Τούρκο Διοικητή να παραδώσει την πόλη αμαχητί..
Πράγματι ο Τούρκος Διοικητής αποδέχθηκε την πρόταση των προξένων και μετέφερε στην ελληνική πλευρά τους όρους παράδοσης της πόλης. Μετά την αποδοχή των όρων από ελληνικής πλευράς το ΙΙΙ/15 τάγμα γύρω στις 14.00 της 21ης Οκτωβρίου του 1912 κατέλαβε την πόλη της Πρέβεζας. Είχε προηγηθεί η αυτοπυρπόληση και αυτοβύθιση του τουρκικού τορπιλοβόλου 'Antalya', ενώ ο ελληνικός στόλος με το πυροβολικό του βύθισε δύο τουρκικές βενζινακάτους μέσα στον Αμβρακικό. Το 'Antalya' ανελκύστηκε αργότερα και αφού επισκευάσθηκε και εξοπλίστηκε, μετονομάσθηκε σε 'Νικόπολις'.
Στα χέρια των Ελλήνων παραδόθηκαν 450 άντρες του τουρκικού στρατού, μεταξύ αυτών ήταν και 40 αξιωματικοί, στους οποίους επιτράπηκε να φέρουν το ξίφος τους. Παραδόθηκαν επίσης 150 Τουρκαλβανοί, συμπολεμιστές των Τούρκων. (4)
Μετά την απελευθέρωση της Πρέβεζας (21 Οκτωβρίου 1912.) και μέχρι να πέσουν στον ελληνικό στρατό τα Γιάννενα, 21 Φλεβάρη 1913, το λιμάνι δίπλα στον ποταμό Λούρο, έγινε διακομιστικό κέντρο πολεμοφοδίων για τον ελληνικό στρατό, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες, από την Συλλογή του Ν. Καράμπελα:
«Στο σώμα είχε καταταγεί ο συγχωριανός μας Γεώργιος Φουσέκης του Νικολάου, ο οποίος είχε πάει μικρός στην Αμερική μαζί με τα άλλα δύο του αδέρφια, τον Αλέξη και τον Χρήστο. Όταν πληροφορηθήκανε τα τρία αδέλφια, ότι δημιουργείται σώμα για να βοηθήσει την απελευθέρωση της περιοχής μας αποφασίσανε να καταταγεί ένας εξ αυτών. Ο κλήρος έπεσε στον Γιώργο. Πολέμησε με πάθος και γενναιότητα στην μάχη του Δρίσκου. Ήταν από τους λίγους επιζώντες του σώματος και μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου, επέστρεψε στο χωριό όπου έκανε οικογένεια. Ο αδελφός του Αλέξης πέθανε νέος, ενώ ο Χρήστος επέστρεψε από την Αμερική του 1927, μετά το οικονομικό κραχ και έκανε κι αυτός οικογένεια στο χωριό.» (5)
Πηγές:
1 ΓΕΣ: Ο Ελληνικός Στρατός κατά τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13, Τόμοι Α’-Γ».
2 Βιβλίο 'Η Απελευθέρωση της Ηπείρου' - Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις
3 Ν.Καράμπελα , Πρεβεζιάνικα χρονικά, τεύχος 27-29, σελ 33-37.
4 Βιβλίο 'Η Απελευθέρωση της Ηπείρου' - Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις
5 Αφήγηση: Αποστ.Κωτσάκης (Μαϊμάης).
Απόσπασμα από το: Κ. Ζάκας, Οδοιπορικό στο χρόνο-Ιστορία και Μνήμες από τον Λούρο, Λούρος Πρεβέζης 2008.
Αρχείο: Δ. Φλούδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ πληκτρολογήστε το σχόλιό σας